top of page
DSCN6749.JPG

Ortotteri

La fauna italiana annovera 380 taxa noti di ortotteri, di questi ben 144 sono endemici del nostro paese (Massa et al. 2012). Sul Matese, sebbene il massiccio risulti ancora poco indagato, non mancano elementi di grande interesse naturalistico e biogeografico. Tra questi Italohippus albicornis, specie endemica del Matese inserita nella lista rossa IUCN nella categoria EN (in pericolo di estinzione). Degni di nota anche Oecanthus dulcisonans, noto per pochissime località italiane e Paracinema tricolor bisignatum, entità legata alle zone umide, anch'essa inserita nella lista rossa IUCN nella categoria NT (prossima alla minaccia di estinzione). Nella galleria che segue sono illustrati i 58 taxa rilevati ad oggi durante le mie escursioni.

Italohippus albicornis

Indice

​

  • Acrida ungarica mediterranea (Dirsh, 1949)

  • Acrometopa servillea italica (Ramme, 1927)

  • Acrotylus patruelis (Herrich-Schäffer, 1838)

  • Aiolopus strepens (Latreille, 1804)

  • Aiolopus thalassinus (Fabricius, 1781)

  • Anacridium aegyptium (Linnaeus, 1764)

  • Arachnocephalus vestitus (Costa, 1855)

  • Barbitistes yersini (Brunner, 1878)

  • Bicolorana bicolor (Philippi, 1830)

  • Calliptamus barbarus (Costa, 1836)

  • Calliptamus italicus italicus (Linnaeus, 1758)

  • Calliptamus siciliae (Ramme, 1927)

  • Chorthippus (Glyptobothrus) brunneus (Thunberg, 1815)

  • Chorthippus dorsatus subsp. garganicus (Jannone, 1937).

  • Chorthippus parallelus (Zetterstedt, 1821)

  • Conocephalus conocephalus (Linnaeus, 1767)

  • Conocephalus fuscus (Fabricius, 1793)

  • Cyrtaspis scutata (Charpentier, 1825)

  • Decticus albifrons (Fabricius, 1775)

  • Dolichopoda geniculata geniculata (Costa, 1860)

  • Ephippiger cavannae (Targioni - Tozzetti, 1881)

  • Ephippiger perforatus (Rossi, 1790)

  • Euchorthippus declivus (Brisout de Barneville, 1848)

  • Eumodicogryllus bordigalensis (Latreille, 1804)

  • Eupholidoptera magnifica (Costa, 1863) 

  • Gomphocerippus rufus (Linnaeus, 1758)

  • Gryllomorpha dalmatina (Ocskay, 1832)

  • Gryllus campestris (Linnaeus, 1758)

  • Italohippus albicornis (La Greca, 1948)

  • Italopodisma samnitica (La Greca, 1954)

​​

  • Leptophyes laticauda (Frivaldsky, 1867)

  • Locusta migratoria (Linnaeus, 1758)

  • Melanogryllus desertus (Pallas, 1771)

  • Metaplastes pulchripennis (Costa, 1863)

  • Oecanthus dulcisonans (Gorochov, 1993)

  • Oecanthus pellucens (Scopoli, 1763)

  • Oedipoda caerulescens (Linnaeus, 1758)

  • Oedipoda germanica (Latreille, 1804)

  • Omocestus haemorrhoidalis (Charpentier, 1825)

  • Omocestus rufipes (Zetterstedt, 1821)

  • Paracinema tricolor bisignatum (Charpentier, 1825)

  • Paratettix meridionalis (Rambur, 1838)

  • Pezotettix giornae (Rossi, 1794)

  • Phaneroptera nana (Fieber, 1853)

  • Pholidoptera fallax (Fischer, 1853)

  • Platycleis grisea (Fabricius, 1781)

  • Poecilimon jonicus superbus (Fischer, 1853)

  • Rhacocleis neglecta (Costa, 1863)

  • Ruspolia nitidula (Scopoli, 1786)

  • Sepiana sepium (Yersin, 1854)

  • Stauroderus scalaris (Fischer von Waldheim, 1846)

  • Stenobothrus apenninus (Ebner, 1915)

  • Stenobothrus fischeri (Eversmann, 1848)

  • Stenobothrus lineatus (Panzer, 1796)

  • Tessellana tessellata (Charpentier 1825)

  • Tettigonia cantans (Fuessly, 1775)

  • Tettigonia viridissima (Linnaeus, 1758)

  • Trigonidium cicindeloides (Rambur, 1839)

  • Tylopsis lilifolia (Fabricius, 1793) 

  • Yersinella raymondi (Yersin, 1860)           

Acrididae

Acrida ungarica subsp. mediterranea (Dirsh, 1949)

Acrotylus patruelis (Herrich-Schäffer, 1838)

Aiolopus strepens (Latreille, 1804)

Aiolopus thalassinus (Fabricius, 1781)

Anacridium aegyptium (Linnaeus, 1764)

Calliptamus barbarus (Costa, 1836)

Calliptamus italicus italicus (Linnaeus, 1758)

Calliptamus siciliae (Ramme, 1927)

Chorthippus (Glyptobothrus) brunneus (Thunberg, 1815)

Chorthippus dorsatus subsp. garganicus (Jannone, 1937)

Chorthippus parallelus (Zetterstedt, 1821)

Euchorthippus declivus (Brisout de Barneville, 1848)               

Gomphocerippus rufus (Linnaeus, 1758)

Italohippus (Chorthippus) albicornis (La Greca, 1948)

Italopodisma samnitica (La Greca, 1954)

Locusta migratoria (Linnaeus, 1758)

Oedipoda caerulescens (Linnaeus, 1758)

Oedipoda germanica (Latreille, 1804)

Omocestus haemorrhoidalis (Charpentier, 1825)

Omocestus rufipes (Zetterstedt, 1821)

Paracinema tricolor subsp. bisignatum (Charpentier, 1825)

Pezotettix giornae (Rossi, 1794)

Stauroderus scalaris (Fischer von Waldheim, 1846)

Stenobothrus apenninus (Ebner, 1915)

Stenobothrus fischeri (Eversmann, 1848)

Stenobothrus lineatus (Panzer, 1796)

Grillidae

Eumodicogryllus bordigalensis (Latreille, 1804)

Gryllomorpha dalmatina (Ocskay, 1832)

Gryllus campestris (Linnaeus, 1758)

Melanogryllus desertus (Pallas, 1771)

Oecanthus dulcisonans (Gorochov, 1993)

Oecanthus pellucens (Scopoli, 1763)

Trigonidium cicindeloides (Rambur, 1839)

Meconematidae

Cyrtaspis scutata (Charpentier, 1825)

Mogoplistidae

Arachnocephalus vestitus (Costa, 1855)

Rhaphidophoridae

Dolichopoda geniculata geniculata (Costa, 1860)

Tetrigidae

Paratettix meridionalis (Rambur, 1838)

Tettigoniidae

Acrometopa servillea subsp. italica (Ramme, 1927)

Barbitistes yersini (Brunner, 1878)

Bicolorana bicolor (Philippi, 1830)

Conocephalus conocephalus (Linnaeus, 1767)

Conocephalus fuscus (Fabricius, 1793)

Decticus albifrons (Fabricius, 1775)

Ephippiger cavannae (Targioni -Tozzetti, 1881)

Ephippiger perforatus (Rossi, 1790)

Eupholidoptera magnifica (Costa, 1863) 

Leptophyes laticauda (Frivaldsky, 1867)

Metaplastes pulchripennis (Costa, 1863)

Phaneroptera nana (Fieber, 1853)

Pholidoptera fallax (Fischer, 1853)

Platycleis grisea (Fabricius, 1781)

Poecilimon jonicus subsp. superbus (Fischer, 1853)

Rhacocleis neglecta (Costa, 1863)

Ruspolia nitidula (Scopoli, 1786)

Sepiana sepium (Yersin, 1854)

Tessellana tessellata (Charpentier 1825)

Tettigonia cantans (Fuessly, 1775)

Tettigonia viridissima (Linnaeus, 1758)

Tylopsis lilifolia (Fabricius, 1793)

Yersinella raymondi (Yersin, 1860)

Bibliografia

-- IORIO C., SCHERINI R., FONTANA P., BUZZETTI F. M. et al. - Grasshoppers & Crickets of Italy, Ed. WBA Projects, 2019.

-- FONTANA P. & LA GRECA M., 1999 - Italohippus n. gen. di Gomphocerinae dell'Appennino Centrale (Italia), Insecta, Orthoptera, Acrididae.

-- F. CECCOLINI, L. PIZZOCARO, F. CIANFERONI - New records of Orthoptera from Molise (Southern Italy) with an updated provisional checklist - Fragmenta entomologica, 52 (1): 85–99 (2020)

-- CECCOLINI F. - Nuovi dati corologici per alcune specie di ortotteri in Italia (Orthoptera Tettigoniidae, Rhaphidophoridae, Gryllidae, Mogoplistidae, Tridactylidae, Acrididae), Naturalista sicil., S. IV, XXXIX (1), 2015, pp. 59-69. 

-- B. MASSA & P. FONTANA, 2020 - Endemism in Italian Orthoptera, Biodiversity Journal, 2020 11 (2): 405-434. 

-- M. LA GRECA (1951) Osservazioni sulla costituzione della fauna ortotterologica degli Appennini, Italian Journal of Zoology, 18:4-6, 197-202.

bottom of page